Η Ιστορία της Τυπογραφίας

B' περίοδος: Φωτομηχανικές τεχνικές αναπαραγωγής εικόνας

Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα όλες οι τεχνικές αναπαραγωγής εικόνας ήταν χειρωνακτικές.
Οι προσπάθειες των χαρακτών την εποχή εκείνη να επιταχυνθεί η παραγωγή εκτυπωτικών πλακών με μηχανικά ή χημικά μέσα, που μέχρι τότε γινόταν χειρωνακτικά, ευοδώθηκαν μόνον όταν η φωτογραφία τελειοποιήθηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.

Η εκτύπωση φωτογραφιών στα έντυπα, αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός για την εξάπλωση της φωτογραφίας στα μαζικά μέσα ενημέρωσης, και γίνεται για πρώτη φορά το Μάρτιο του 1880, όταν η εφημερίδα New York Daily Graphic παρουσιάζει μια εκτυπωμένη φωτογραφία.
Αν και η εφεύρεση της φωτογραφίας έγινε το 1826 (επίσημη αναγνώριση από την Γαλλική Ακαδημία Επιστημών 19η Αυγούστου 1839), η πρώτη εκτύπωση φωτογραφίας αναφέρεται το 1880, και γίνεται πρακτική μετά το 1890 με την εφεύρεση του γυάλινου ράστερ.

Στη διάρκεια αυτών των χρόνων, πριν δηλ. γίνει δυνατή η εκτύπωση φωτογραφιών, οι καλλιτέχνες‐χαράκτες με πρότυπο τις φωτογραφίες (δαγεροτυπίες) χάρασσαν εκτυπωτικές πλάκες (κλισέ) για να εκτυπώσουν τις φωτογραφίες.

Eικ. 13 α,β. Ένα παράδειγμα μιας φωτογραφίας που έχει αναπαραχθεί με ξυλογραφία από τον Mathew Brady, (1865).

Η τεχνική των χαράξεων με τις διασταυρούμενες γραμμές και η επιτυχής απόδοση των τονικών διαβαθμίσεων με κουκκίδες ήταν το αναγκαίο υπόβαθρο για την άρρηκτη συνέχεια της εξέλιξης (νέα τεχνολογία με παλιά υλικά) και την εφεύρεση της οθόνης των διασταυρούμενων γραμμών (ράστερ).
Η εφεύρεση της οθόνης του ράστερ που ταίριαξε απόλυτα με την φωτογραφική διαδικασία δημιούργησε τις προϋποθέσεις της βιομηχανοποίησης της διαδικασίας αναπαραγωγής της εικόνας και την απαγκίστρωσή της από την χειρωνακτική εργασία των χαρακτών.

Εικ. 14 α, β. Αναπαραγωγή εικόνας με φωτομηχανική διαδικασία ραστεροποίησης

Η ραστεροποίηση είναι απαραίτητη για τη μετατροπή συνεχών τόνων της εικόνας σε ημιτονική, επειδή οι περισσότερες τεχνολογίες εκτύπωσης λειτουργούν σε ένα δυαδικό σύστημα και μπορούν επομένως να εκτελέσουν μόνο τη μια από τις δύο ενέργειες, να μεταφέρουν το μελάνι (σε ένα ομοιόμορφα διανεμημένο στρώμα) ή να μην μεταφέρουν καθόλου μελάνι.

Στη διάρκεια του 20ου αιώνα οι εταιρίες Γραφικών Τεχνών έφτιαξαν οθόνες ράστερ, για την αναπαραγωγή εικόνων, με υφές ανάλογες με αυτές των τεχνικών ξυλογραφίας, χαλκογραφίας και λιθογραφίας.

Εικ. 15 α. Ράστερ με υφές ανάλογες των τεχνικών ξυλογραφίας, χαλκογραφίας και λιθογραφίας.

Γ' περίοδος: ηλεκτρονικές τεχνικές αναπαραγωγής εικόνας

Eικ. 16. Χρωμογράφος B' γενεάς. Στο πρώτο τύμπανο (ανάλυσης) τοποθετείται το πρωτότυπο και στο δεύτερο τύμπανο (τύμπανο εγγραφής) τοποθετείται το φιλμ με το ράστερ επαφής

Στα μέσα του 20ου αιώνα παράλληλα με τις φωτογραφικές μεθόδους αναπτύσσεται και η ηλεκτρονική αναπαραγωγή εικόνας, που άρχισε με τον κλισεογράφο και συνεχίστηκε με τον χρωμογράφο. Η αρχή της ηλεκτρονικής σάρωσης (scanning) της πρότυπης εικόνας αρχίζει σιγά – σιγά να επικρατεί στη βιομηχανία αντί των φωτογραφικών μηχανών αναπαραγωγής, όμως η διαδικασία ραστεροποίησης των πρώτων scanners χρησιμοποιεί επίσης το συμβατικό ράστερ επαφής.

Δ' περίοδος: ψηφιακές τεχνικές αναπαραγωγής εικόνας

Η εξέλιξη των ψηφιακών scanners δημιούργησε τις προϋποθέσεις ψηφιακής αποθήκευσης και αναπαραγωγής της εικόνας με ηλεκτρονική ραστεροποίηση μέσω RIP (Raster Image Prossecor) αντί του ράστερ επαφής.

Με τη διαδικασία ψηφιοποίησης εκτός από το συμβατικό ράστερ δημιουργήθηκε και μια νέα μορφή ραστεροποίησης η λεγόμενη FM (Frequency Modulation) ραστεροποίηση ή Stochastic screening, η οποία χρησιμοποιεί κουκκίδες ίδιου μεγέθους που ποικίλουν στην απόσταση προσομοιάζοντας την τεχνική της χαλκογραφίας με στιγμές.

Eικ. 17. Σύγκριση συμβατικής και FM ραστεροποίησης

---

---